Een afdekplaat is een eenvoudige maar onmisbare onderdeel in veel elektrische installaties. Het is een vlak plaatje, meestal van kunststof of metaal, dat wordt gebruikt om openingen in schakelmateriaal, stopcontacten of lasdozen af te sluiten. Hoewel een afdekplaat op het eerste gezicht vooral een nette afwerking lijkt, heeft het ook een belangrijke veiligheidsfunctie: het beschermt mensen tegen direct contact met elektrische delen en voorkomt dat stof of vuil in de installatie komt.

Wat is een afdekplaat?

Een afdekplaat is een dunne, stevige plaat die een opening in een elektrische installatie afsluit. Vaak wordt deze gebruikt op plekken waar je een schakelaar of stopcontact (nog) niet plaatst, maar wel een inbouwdoos aanwezig is. Door een afdekplaat te monteren, blijft de installatie netjes en veilig.
Afdekplaten zijn meestal gemaakt van kunststof, maar in industriële omgevingen worden ook metalen uitvoeringen gebruikt voor extra stevigheid.

Waarom zijn afdekplaten belangrijk?

Het belangrijkste doel van een afdekplaat is veiligheid. In een inbouw- of opbouwdoos lopen vaak kabels met spanning. Zonder afdekplaat zouden mensen – bijvoorbeeld tijdens schoonmaken of klussen – per ongeluk deze delen kunnen aanraken. Daarnaast voorkomt de plaat dat vuil, stof of vocht bij de bedrading komt, wat storingen of zelfs kortsluiting kan veroorzaken.
Ook zorgt een afdekplaat voor een nette afwerking, zodat de installatie er verzorgd uitziet, zelfs als er (nog) geen schakelmateriaal geplaatst is.

Verschillende soorten afdekplaten

Afdekplaten zijn er in meerdere uitvoeringen. De meest voorkomende zijn:

• Enkele afdekplaat – bedekt één opening, bijvoorbeeld voor een enkel stopcontact of schakelaar.

• Meervoudige afdekplaat – sluit meerdere openingen tegelijk af, vaak bij gecombineerde schakelaars of stopcontacten.

• Blindplaat – wordt geplaatst waar nog geen schakelmateriaal nodig is, maar wel een doos aanwezig is.

• Speciale afdekplaten – voor specifieke toepassingen, zoals waterdichte varianten voor buiten of in vochtige ruimtes.

Montage en gebruik

Het monteren van een afdekplaat is eenvoudig. Je plaatst de plaat over de opening en zet deze vast met de meegeleverde schroeven of kliksysteem. Bij blindplaten wordt de plaat direct op de inbouwdoos bevestigd.
Belangrijk is dat de plaat goed aansluit, zodat er geen kieren ontstaan waardoor stof of vocht kan binnendringen.

Veelgemaakte fouten bij afdekplaten

Hoewel het monteren simpel lijkt, worden er toch fouten gemaakt. Soms wordt een verkeerde maat gebruikt, waardoor de plaat niet goed afsluit. Ook komt het voor dat een afdekplaat los blijft zitten, bijvoorbeeld omdat de bevestiging niet goed vastzit. In vochtige ruimtes wordt soms een standaardplaat gebruikt, terwijl een waterdichte versie nodig is voor de veiligheid.

Veiligheid en regelgeving

Bij het gebruik van afdekplaten geldt dat ze moeten voldoen aan de normen voor schakelmateriaal, zoals vastgelegd in de NEN 1010. Dit betekent dat ze stevig bevestigd moeten zijn en geen scherpe randen mogen hebben. In vochtige of stoffige omgevingen is het belangrijk om een afdekplaat met de juiste IP-beschermingswaarde te kiezen.

Veelgestelde vragen