Afmonteren is een veelgebruikte term in de elektrotechniek en betekent het netjes en veilig aansluiten en afwerken van elektrische componenten nadat de bekabeling is aangelegd. Denk hierbij aan het plaatsen van schakelaars, stopcontacten, verlichting, meterkastcomponenten en het monteren van afdekramen of afdekplaten.
Het is de laatste stap in het installatieproces, waarin losse draden worden aangesloten, materialen worden bevestigd en alles wordt afgewerkt zodat het klaar is voor gebruik.

Wat is afmonteren?

Afmonteren is de afrondende fase van een elektrotechnische installatie. Na het aanleggen van de kabels en leidingen worden de uiteinden van de draden verbonden met het juiste materiaal. Het kan gaan om het aansluiten van een schakelaar op de fasedraad en schakeldraad, het bevestigen van een wandcontactdoos op de bedrading, of het monteren van een aardlekautomaat in de groepenkast. Bij goed afmonteren gaat het niet alleen om functionaliteit, maar ook om veiligheid en een nette afwerking.

Wanneer wordt er afgemonteerd?

Afmonteren gebeurt meestal aan het einde van een installatie- of renovatieproject. Dit kan zijn bij:

• Het opleveren van een nieuwbouwwoning.

• Het afronden van een elektra renovatie.

• Het vervangen of uitbreiden van schakelmateriaal.

• Het herstellen van een storing waarbij bedrading opnieuw moet worden aangesloten.

Omdat het de laatste stap is, wordt afmonteren vaak gedaan als alle bouw- en schilderwerkzaamheden klaar zijn, zodat het nieuwe schakelmateriaal schoon blijft en niet beschadigt.

Voorbereiding op het afmonteren

Controle van de bekabeling

Voordat je begint, controleer je of de juiste kabels en aders zijn aangelegd, of ze op de juiste lengte zijn gestript, en of er geen beschadigingen zijn. Kabels moeten stevig vastzitten in de inbouw- of opbouwdoos.

Keuze van het juiste schakelmateriaal

Het gekozen schakelmateriaal moet passen bij de functie (lichtschakelaar, dimmer, wandcontactdoos, data-aansluiting, enzovoort) én bij de draaddikte. Ook wordt gekeken naar kleur en stijl, zodat het aansluit bij de rest van het interieur.

Benodigd gereedschap

Voor afmonteren gebruik je onder andere:

• Schroevendraaiers (plat en kruiskop)

• Spanningszoeker of multimeter

• Striptang

• Krimptang voor adereindhulzen

• Eventueel torx-schroevendraaiers, afhankelijk van het merk schakelmateriaal

Het proces van afmonteren

Stopcontacten en schakelaars

Bij stopcontacten worden de fasedraad, nuldraad en aardedraad aangesloten op de juiste klemmen. Bij schakelaars wordt de fasedraad verbonden met de ingangsklem en de schakeldraad met de uitgang. Draadkleuren moeten overeenkomen met de NEN 1010-normering (bruin = fase, blauw = nul, geel/groen = aarde).

Verlichting

Bij het afmonteren van lichtpunten worden de draden aangesloten op het armatuur of de fitting. Ook hier wordt gecontroleerd op correcte kleurcodering en stevige verbindingen.

Groepenkast en verdeelinrichting

In de groepenkast worden automaten, aardlekschakelaars en andere componenten geplaatst en aangesloten. Hierbij is extra zorg nodig om te zorgen dat draden strak liggen, goed zijn vastgezet en geen scherpe bochten maken.

Afwerking en controle

Na het aansluiten worden de onderdelen netjes afgewerkt. Afdekramen of afdekplaten worden geplaatst, schroeven worden vastgedraaid en het geheel wordt getest. Dit testen kan met een spanningstester, installatie-tester of door simpelweg de installatie in gebruik te nemen.

Veelgemaakte fouten bij afmonteren

• Draden te ver strippen, waardoor koper zichtbaar blijft buiten de klem.

• Verkeerde klem gebruiken (fase op nul en andersom).

• Geen adereindhulzen gebruiken bij fijndradige bedrading in schroefklemmen.

• Te weinig ruimte laten in de doos, waardoor draden knikken of klem komen te zitten.

Veiligheid en regelgeving

Afmonteren moet altijd gebeuren volgens de NEN 1010 en NEN 3140. Dit betekent onder andere: spanningsloos werken, het gebruik van het juiste materiaal en gereedschap, en correcte kleurcodering van draden. Bij oplevering moet de installatie veilig en bedrijfszeker zijn.

Veelgestelde vragen