Ampère, vaak afgekort tot A, is een van de belangrijkste eenheden in de elektrotechniek. Het is de maat voor stroomsterkte, oftewel hoeveel elektrische lading er per seconde door een geleider gaat. Zonder het begrip ampère zouden we geen veilige elektrische installaties kunnen ontwerpen, geen kabeldiktes kunnen kiezen en geen apparaten correct kunnen aansluiten.

Wat is ampère precies?

Ampère is de eenheid van elektrische stroomsterkte. Je kunt het zien als de hoeveelheid “elektronenverkeer” die per seconde door een kabel stroomt.

• 1 ampère = 1 coulomb per seconde.

• Een coulomb is een vaste hoeveelheid elektrische lading, bestaande uit ongeveer 6,24 × 10¹⁸ elektronen.

In eenvoudige woorden: hoe meer ampère er loopt, hoe meer elektrische deeltjes er in beweging zijn. Dit heeft direct invloed op hoeveel energie er geleverd kan worden, maar ook op hoeveel warmte er in kabels en aansluitingen ontstaat.

De geschiedenis achter de naam

De naam ampère komt van André-Marie Ampère, een Franse natuurkundige die in de 19e eeuw grote bijdragen leverde aan ons begrip van elektriciteit en magnetisme. Hij ontdekte onder andere het verband tussen elektrische stroom en magnetische velden, wat de basis vormde voor elektromotoren en generatoren. Ter ere van zijn werk werd in 1881 tijdens het International Electrical Congress de eenheid van stroomsterkte naar hem vernoemd.

Het verband tussen ampère, volt en watt

In de elektrotechniek zijn ampère (A), volt (V) en watt (W) onlosmakelijk verbonden. Het basisverband wordt weergegeven door de formule:

Vermogen (W) = Spanning (V) × Stroomsterkte (A)

Een voorbeeld:
Een waterkoker van 2200 watt op 230 volt trekt:
2200 ÷ 230 = 9,57 ampère

Dit verband helpt elektriciens bij het berekenen van de juiste belasting op een groep en bij het kiezen van zekeringen. In huishoudens is een groep meestal afgezekerd op 16A, wat neerkomt op een maximaal vermogen van 3680 watt bij 230V.

Hoe wordt ampère gemeten?

Met een multimeter

Een multimeter kan direct de stroomsterkte meten. Hierbij wordt de meter in serie met het circuit geplaatst, zodat alle stroom erdoorheen loopt. Dit vereist dat de stroomkring wordt onderbroken.

Met een stroomtang

Een stroomtang meet de magnetische veldsterkte rond een kabel en berekent daaruit de stroomsterkte. Het voordeel is dat de installatie niet hoeft te worden losgekoppeld, wat veiliger is.

Indirekte metingen met meetmodules

In moderne installaties worden vaak meetmodules in de groepenkast geplaatst die continu de stroom meten. Deze geven real-time data, handig voor energiebeheer en storingsdiagnose.

Ampère in de praktijk

In woningen

In Nederlandse woningen is de standaard groepszekering ingesteld op 16A. Dat betekent dat je op die groep maximaal 3680 watt mag aansluiten. Zet je teveel apparaten aan, dan schakelt de zekering of automaat uit.

In industrie en bedrijven

Industriële installaties werken vaak met veel hogere stroomsterktes, bijvoorbeeld honderden ampères. Hierbij wordt gebruikgemaakt van dikkere kabels, krachtstroomaansluitingen en speciale beveiligingen.

Bij voertuigen en accu’s

In auto’s en boten wordt vaak gewerkt met 12V of 24V. Om toch voldoende vermogen te leveren, lopen de ampères flink op. Een startmotor kan bijvoorbeeld 200 tot 600A trekken.

Ampère en kabeldikte

De hoeveelheid ampère bepaalt direct welke kabeldikte nodig is. Hoe meer stroom er loopt, hoe dikker de ader moet zijn om oververhitting te voorkomen.
Voorbeeld:

• 1,5 mm² koperkabel: maximaal ca. 16A

• 2,5 mm² koperkabel: maximaal ca. 20-25A

• 6 mm² koperkabel: maximaal ca. 40A

Dit is ook de reden dat zware verbruikers zoals kookplaten, laadpalen of warmtepompen vaak een aparte groep en dikkere kabel krijgen.

Veelgemaakte misverstanden over ampère

• Ampère is geen vermogen: veel mensen verwarren ampère (stroomsterkte) met watt (vermogen).

• Hoge spanning ≠ hoge stroom: spanning en stroom zijn twee verschillende dingen.

• Lage ampère is altijd veilig: ook lage stroomsterktes kunnen gevaarlijk zijn, afhankelijk van omstandigheden zoals vocht of lichaamsweerstand.

Veiligheid bij hoge stroomsterktes

Bij hoge ampèrewaarden ontstaat meer warmte in kabels en aansluitingen. Zonder goede beveiliging kan dit leiden tot brand. Daarom is het verplicht om zekeringen, installatieautomaten en aardlekschakelaars te gebruiken die bij een te hoge stroom direct ingrijpen.

Ook moeten kabels altijd zijn afgestemd op de maximale stroom die erdoorheen loopt. Te dunne kabels bij hoge stroom leiden tot smeltende isolatie, kortsluiting en brandgevaar.

Samenvatting

Ampère is een basisbegrip in de elektrotechniek dat aangeeft hoeveel elektrische lading er per seconde stroomt. Het begrip is essentieel voor het veilig ontwerpen, installeren en gebruiken van elektrische systemen. Of je nu een lamp aansluit of een industriële installatie beheert: kennis van ampère helpt je veiliger en efficiënter werken.

Veelgestelde vragen