B16 is een veelgebruikte aanduiding voor een installatieautomaat (ook wel groep of zekering genoemd) in een groepenkast. De “B” staat voor de uitschakelkarakteristiek en geeft aan hoe snel de automaat reageert op piekstromen, terwijl “16” staat voor de maximale continue stroom in ampère (16A) die veilig door de groep kan lopen. Een B16-automaat beschermt elektrische leidingen en aangesloten apparaten tegen overbelasting en kortsluiting. In Nederlandse woningen is dit de meest voorkomende groepsbeveiliging, omdat het een goede balans biedt tussen capaciteit en veiligheid.

Wat is een B16-installatieautomaat?

Een B16-installatieautomaat is een beveiligingsschakelaar in de groepenkast die automatisch de stroom uitschakelt wanneer er te veel stroom door de bedrading loopt of wanneer er kortsluiting optreedt. Hij is bedoeld om zowel de installatie als de gebruiker te beschermen.
De B16 is ontworpen voor gebruik met kabels van 2,5 mm² en kan continu 16 ampère aan stroom doorlaten zonder uit te schakelen. Pas wanneer de belasting deze grens langdurig overschrijdt of er sprake is van een plotselinge piekstroom, zal de automaat ingrijpen.

Betekenis van de letter “B”

De letter B verwijst naar de uitschakelkarakteristiek volgens de internationale norm IEC 60898. Een B-karakteristiek betekent dat de automaat snel uitschakelt bij een stroom die 3 tot 5 keer de nominale waarde overschrijdt.
Voor een B16 betekent dat dat hij bij een piekstroom van ongeveer 48A tot 80A direct uitschakelt. Dit maakt hem zeer geschikt voor installaties met apparatuur zonder grote inschakelpieken, zoals verlichting, computers, opladers en standaard keukenapparatuur.

Betekenis van het getal “16”

Het getal 16 staat voor de nominale stroomsterkte in ampère (A). Dit is de maximale stroom die langdurig door de automaat kan lopen zonder dat deze uitschakelt.
Bij een spanning van 230 volt betekent dit een maximaal vermogen van ongeveer:

P = U × I → 230 V × 16 A = 3680 watt

Dit vermogen kan worden verdeeld over meerdere apparaten, zolang de totale stroom niet boven de 16 ampère komt.

Hoe werkt een B16 technisch?

De B16-installatieautomaat combineert twee beveiligingsprincipes in één behuizing:

• Een thermische beveiliging (bimetalen plaat) die reageert op warmte bij langdurige overbelasting.

• Een magnetische beveiliging (spoel) die direct reageert bij kortsluiting of zeer hoge piekstromen.

Zodra een van deze beveiligingen wordt geactiveerd, opent de interne schakelaar en wordt de stroomkring onderbroken. Na uitschakeling kan de automaat handmatig weer worden ingeschakeld zodra het probleem is opgelost.

Thermische en magnetische beveiliging

De thermische beveiliging reageert relatief traag en is bedoeld om kabels te beschermen tegen oververhitting door langdurige overbelasting. De magnetische beveiliging werkt juist extreem snel en voorkomt schade aan apparatuur en installaties bij kortsluiting.
Dit dubbele beveiligingssysteem maakt de B16 betrouwbaar en veelzijdig in huishoudelijke omgevingen.

Toepassingen in de woningbouw

In woningen worden B16-installatieautomaten vrijwel altijd gebruikt voor:

• Wandcontactdozen in woon- en slaapkamers

• Lichtgroepen in woonkamers en gangen

• Stopcontacten in keukens voor apparaten tot ± 2000 watt

• Kleinere elektrische apparaten zoals tv’s, stofzuigers, opladers

Voor zware keukenapparatuur zoals kookplaten of ovens wordt meestal een aparte groep met een zwaardere automaat gebruikt.

B16 en kabeldikte – waarom 2,5 mm² de norm is

Een kabel van 2,5 mm² koper kan veilig 16A aan, mits correct aangelegd. Dunner draad (1,5 mm²) mag alleen worden gebruikt in combinatie met automaten van maximaal 10A of 13A, omdat het anders te warm kan worden.
De combinatie B16 + 2,5 mm² kabel is daarom de standaard voor algemene stopcontactgroepen in Nederlandse woningen.

B16 en vermogen – hoeveel kun je aansluiten?

Een B16 kan maximaal 3680 watt aan bij 230 volt. Dat lijkt veel, maar een paar zware apparaten kunnen samen deze grens snel bereiken. Bijvoorbeeld:

• Waterkoker: 2200 watt (~9,6A)

• Magnetron: 1200 watt (~5,2A)

• Stofzuiger: 800 watt (~3,5A)

Zet je deze tegelijk aan op één groep, dan zit je al rond de 18,3A en zal de automaat uitschakelen.

Normen en regelgeving

De B16-installatieautomaat moet altijd worden geïnstalleerd volgens de NEN 1010. Deze norm schrijft voor dat de kabeldikte moet passen bij de nominale stroom: voor een B16 is dat minimaal 2,5 mm² koper. In woningen moeten alle groepen achter een aardlekschakelaar staan, zodat bij lekstroom direct wordt uitgeschakeld. Ook is een goede verdeling van groepen belangrijk om overbelasting te voorkomen. Tot slot moeten automaten in de groepenkast duidelijk gelabeld zijn, zodat je snel weet welke groep waar naartoe gaat.

Alternatieven voor een B16 automaat

Hoewel de B16 de standaard is, zijn er situaties waarin een ander type beter past. B10 of B13 zijn geschikt voor lichtgroepen met 1,5 mm² kabel. Apparaten met hoge inschakelstroom, zoals pompen of motoren, werken beter met een C16, die minder snel uitschakelt bij korte pieken. Voor zware belastingen worden soms B20 of B25 gebruikt, maar alleen met dikkere kabels en volgens de norm.

Veelgemaakte fouten en risico’s

Een veelgemaakte fout is een B16 aansluiten op te dunne kabels (1,5 mm²), wat oververhitting en brandgevaar oplevert. Ook worden vaak te veel apparaten op één groep aangesloten, waardoor de automaat uitschakelt. Verder wordt de B16 soms onterecht gebruikt voor zware motoren met hoge opstartstromen. Ten slotte zorgt een slechte verdeling van groepen in de meterkast voor onnodige storingen en slijtage.

Veilig werken met een B16 automaat

Vervangen of plaatsen van een B16-installatieautomaat moet altijd spanningsloos gebeuren. Controleer de aansluiting op losse draden of verbrande contactpunten. Gebruik alleen kwaliteitsmerken die voldoen aan IEC 60898 en laat grote aanpassingen aan de groepenkast uitvoeren door een erkend installateur.

Veelgestelde vragen